In 1924 haalde de ondernemende hotelier Sake van der Werff de eerste autobus naar Schiermonnikoog. De busdienst was niet alleen voor zijn hotelgasten, maar ook voor bezoekers van andere hotels, dagjesmensen en eilandbewoners. Twee jaar later al kreeg Van der Werff concurrentie: twee andere hoteliers begonnen (voornamelijk voor hun eigen hotelgasten) gezamenlijk een busdienst. Van der Werff zag deze concurrentie kennelijk al aankomen, want eind 1925 kocht hij de Badweg van de eigenaar van het eiland onder de voorwaarde dat alleen zijn bus op de weg mocht rijden. Het gemeentebestuur en de eilander politie wilden het de concurrerende autobusdiensten echter niet verbieden over deze weg te rijden. Van der Werff trok aan het kortste eind, maar door het overnemen van concurrenten veroverde hij vanaf 1937 toch het monopolie op het Schiermonnikoger busvervoer.

Tot het voorjaar van 1962 bleef het busvervoer op Schiermonnikoog in handen van eilander hoteliers. Na de opening van de nieuwe veerdam in dat jaar ging het openbaar vervoer op het eiland naar elkaar opvolgende streekvervoerbedrijven van de vaste wal. Sedert 2002 is de provincie Fryslân de ov-autoriteit die de concessie verleent.

In 2023 verzorgt ARRIVA het openbaar vervoer op Schiermonnikoog al vijfentwintig jaar, waarvan de laatste tien jaar met volledig elektrische bussen.

Het boek ‘Het openbaar vervoer op Uw eiland waarborgen’ – 100 jaar autobusdiensten op Schiermonnikoog 1924-2024’ beschrijft de 100-jarige eilander autobusgeschiedenis en alles wat daarbij hoort. Naast de geschiedenis van de concessie-verleningen, bevat het ook overzichten van zaken als de routes, kaartjes, tarieven en de gebruikte bussen.

Vijfenvijftig monumentale kerken in beeld

Het 50-jarig jubileum van de Stichting Alde Fryske Tsjerken in 2020 was voor Gerrit Terpstra aanleiding om alle kerken van de stichting vast te leggen op lino´s. Alleen of met zijn vrouw Tineke bezocht hij alle 55 godshuizen. Hij maakte foto´s, liet het gebouw op zich inwerken en ging vervolgens in zijn atelier aan de slag met een tekening die de basis vormt voor een lino, een afbeelding die wordt uitgesneden uit een stuk linoleum en vervolgens met speciale inkt wordt afgedrukt op aquarelpapier. Van elke kerk maakte Terpstra een serie van twaalf afdrukken, deels met verf ingekleurd in verschillende kleuren.

In het boek ‘55 Alde Fryske Tsjerken’ zijn al deze 55 linosneden opgenomen, inclusief de twaalf afdrukken. Het boek begeleidt een zomerexpositie in de Grote Kerk in Leeuwarden, waar de linosneden – en ander werk van Gerrit Terpstra - te zien zijn.

De band tussen Gerrit Terpstra en de stichting Alde Fryske Tsjerken gaat terug op de tijd dat hij het kerkje van Ginnum huurde als atelier, nadat hij eerder al in de kerk van Sandfirden had gewerkt. Talloze projecten en exposities kwamen daar tot stand. Terpstra liet zich daarbij inspireren door de overtuiging dat de kerk eeuwenlang het hart was en vaak nog is van gemeenschappen van mensen. ,,Tijd en vergankelijkheid hebben mij altijd beziggehouden. Ook al vertoont het gebouw zelf de sporen van de geschiedenis, de kerk hield stand terwijl alles erom heen aan voortdurende veranderingen onderhevig was.´´

In de Broekhuizerlaan in Leersum, de mooiste beukenlaan van Nederland, is op 22 april, de Dag van de Aarde, het eerste exemplaar van BOSWERK van Christiaan Kuitwaard, Jan Kleefstra en Annelies Henstra uitgereikt aan Marjan Minnesma, voorvrouw van Urgenda en voorzitter van de stichting Behoud en Beheer Broekhuizerlaan.

Over bomen en bossen zijn boekenkasten vol geschreven en op het wereldwijde web is genoeg informatie te vinden van deskundigen over dit onderwerp. BOSWERK wil echter vooral inspiratie bieden om zélf het natuurwonder te zien, om de ogen te openen voor de opmerkelijke levende wezens die ze zijn en voor alle functies die ze vervullen. Christiaan Kuitwaard doet dat door te schilderen, Jan Kleefstra door te dichten en Annelies Henstra door te schrijven. Het resultaat is een meerstemmig en hoopvol, maar ook waarschuwend eerbetoon aan de schoonheid en de ‘wijsheid’ van het bos.

Boekinfo

• Auteurs: Annelies Henstra, Jan Kleefstra, Christiaan Kuitwaard
• Vormgeving: Gert Jan Slagter
• Omvang 176 blz.
• Uitvoering: hardcover
• Prijs € 29,95

Freed 2 desimber ferskynt it boek “Keunster tusken berop en ropping. Jan Frearks van der Bij 1922-2013”. It wurdt presintearre by de iepening fan in oersjochs-eksposysje fan it wurk fan Van der Bij yn Museum Dr8888. 

Jan Frearks van der Bij (1922-2013) wie foarbeskikt om by syn heit, dy’t hússkilder wie, yn it wurk. It foarútsjoch in libben lang kezinen te striken, noaske him lykwols net: syn talinten leine earne oars. Fan jongs ôf oan tekene en skildere er al. Noch yn de oarlochsjierren slagge er oan in baan as reklametekener. Tegearre mei syn sweager Pier Feddema folge er lessen by Herman Dijkstra yn Grins, dêr’t er yn ’e kunde kaam mei Klaas Koopmans, Jaap Rusticus en Sjoerd Huizinga. Mei har fiven foarmen se de skildersgroep Yn ’e line.

Yn de jierren '50 ûntwurp Van der Bij neist syn baan in grut tal boekomslaggen en mozaiken. Doe't der in ein kaam oan syn wurk by it reklameburo, waard er tekenlearaar. De earste helte fan de jierren santich kaam dêrtroch fan skilderjen net folle. Nei syn pensjoen koe er wer los, en hie er sukses mei tal fan eksposysjes.

Mei de mozaiken, syn boekomslaggen en benammen mei syn lânskippen dêr’t er Fryslân mei typearret, nimt er in wichtich plak yn de Fryske keunsthistoarje yn.

Elske Schotanus nimt yn dit boek de libbensbeskriuwing fan de keunstner foar har rekken, wylst Gitte Brugman de keunst fan Van der Bij yn de kontekst fan syn tiid en syn tiidgenoaten pleatst.

De presentatie van de biografie van Piet Oberman begint met een inlooppresentatie, die vrij toegankelijk is. Er is dan een  meet&greet met de auteur en zijn mede-onderzoekers, de Dokkumer historicus Warner Banga en Herman Oberman van ‘Oberman NL familiegeschiedenis’. Verder zijn er presentaties van beeldmateriaal en van stukken uit de Oberman-collectie van het Streekargyf Noardeast-Fryslân en kan de bezoeker bij Herman Oberman checken of hij of zij (verre) familie van Piet Oberman is. Intekenaren op het boek kunnen tijdens deze inlooppresentatie hun boek ophalen en laten signeren door de auteur. De inlooppresentatie duurt van 13.00 tot 14.00 uur.

De officiële presentatie begint om 15.30 uur (vanaf 15.00 inloop). Deze is alleen voor genodigden. Het officiële deel van het programma duurt naar schatting tot ongeveer 16.15 uur.

Zowel de inlooppresentatie als de officiële presentatie vinden plaats in De Brouwerij, Koophandel 10, Dokkum. Er is voldoende parkeerplaats aanwezig.

Vrijdagmiddag 18 november wordt de biografie van de Dokkumer verzetsman en houthandelaar Piet Oberman gepresenteerd. De biografie is geschreven door Hessel de Walle, die eerder al een boek schreef over de deelnemers aan de beroemde Overval op de Blokhuispoort. De presentatie zal plaatsvinden in De Brouwerij in Dokkum, gevestigd in een van de vroegere loodsen van houthandel Oberman.

Voorafgaand aan de officiële presentatie is er een inlooppresentatie, waarbij iedereen welkom is. Er is dan een  meet&greet met auteur Hessel de Walle en zijn mede-onderzoekers, de Dokkumer historicus Warner Banga en Herman Oberman van Oberman NL familiegeschiedenis. Verder zijn er presentaties van beeldmateriaal en van stukken uit de Oberman-collectie van het Streekargyf Noardeast-Fryslân en kan de bezoeker bij Herman Oberman checken of hij of zij (verre) familie van Piet Oberman is. De inlooppresentatie duurt van 13.00 tot 14.00 uur.  

Info inlooppresentatie

Datum: vrijdag 18 november 13.00 – 14.00 uur

Plaats: De Brouwerij, Koophandel 10, 9101 WV Dokkum

Op 18 november verschijnt de biografie van KP-leider Piet Oberman, geschreven door Hessel de Walle.

Piet Oberman is zesendertig jaar oud als hij als Fries KP‑leider op 8 december 1944 zijn mannen voorgaat bij de geslaagde kraak van de Leeuwarder gevangenis. Ze weten zonder bloedvergieten eenenvijftig mensen te bevrijden. Als deze actie achttien jaar later verfilmd wordt en veel publiek trekt, stijgt zijn ster naar grote hoogte. De mythe krijgt gestalte en ontneemt het zicht op de man.

De man Oberman is een man met vele gezichten. Zo is hij een dwarsliggende jongeling, een avonturier, een eenling, een 'fuifnummer', populair bij vrouwen, een snelheidsduivel op de motor en in zijn Amerikaanse sleeën, een bezonnen verzetsleider, geslaagd ondernemer, zeezeiler, echtgenoot en vader van vier zoons. Al deze aspecten komen in deze rijkgeschakeerde en gedegen biografie aan de orde

U kunt nu alvast intekenen op het boek via www.teken-in.nl

De gratis overnachting in B&B Piet Paaltjens Pastorie, die we verloten onder de intekenaren op het boek Onder Frieslands grauwe hemel gaat naar nummer 34 van de intekenlijst. De prijswinnaar is inmiddels op de hoogte gesteld.

Donderdag 4 november verschijnt bij uitgeverij Wijdemeer het boek ’t Bildt compleet, van Wad tot Waadhoeke, een ‘biografie’ van ’t Bildt. Het is een bijgewerkte – en waar nodig verbeterde – combinatie van Kuikens proefschrift Het Bildt is geen eiland (2013, uitverkocht) en het vervolgboek Van Broedertrouw tot Bildtweb (2014). In plaats van het theoretische eerste hoofdstuk van het proefschrift bevat dit boek een kritisch overzicht van wat nu bekend is over ’t Bildt vóór 1398, met de veelzeggende ondertitel: ‘Sporen en dwaalsporen’.

De daaropvolgende hoofdstukken beschrijven de tijd van ‘aanwas, schouten en schikkingen’ (1398-1506), de inrichting van de polder (1505-1555), de groei en bloei van het boerenpatriciaat (1550-1650), de ‘aristocratische graanrepubliek’ van de Van Harens c.s. (1650-1750), Verlichting en democratisering (1748-1851), de eeuw van de Bildtsche Courant (1869-1963) en de tijd van de Bildtse Beweging, inclusief het wel en wee van het Bildts, de Bilkerts en hun Bildtgevoel in de gemeente Waadhoeke.

‘’t Bildt compleet, van Wad tot Waadhoeke’ bevat naast noten en bijlagen, met onder meer een overzicht van de vindplaatsen van Bildtse bronnen in het archief van Waadhoeke, een uitvoerige bibliografie en naamregister. Het boek is fraai – en gedeeltelijk in kleur – geïllustreerd. Het is verkrijgbaar in de boekhandel en in de webshop van www.wijdemeer.nl.